تعریف جندرفاک Genderf*ck
مترجم: سعید.ش
جندرفاک نوعی ابراز جنسیتی است که ویژگی‌های مرسوم منتسب به مردانه (مثل ریش) را با ویژگی‌های مرسوم منتسب به زنانه (مثل دامن) ترکیب نموده و هدف آن براندازی کلیشه‌های جنسیتی یا نقش‌های جنسیتی باینری است. جندرفاک از لحاظ لغوی به معنای «سربه‌سر گذاشتن» یا «به بازی گرفتن» کلیشه‌های مرسوم ابراز جنسیتی یا نقش‌های جنسیتی است. گاهی لفظ جندر بندر (به انگلیسی: Gender bender) نیز به جای جندرفاک مورد استفاده قرار می‌گیرد.
بعضی از افراد واژه «جندرفاک» را هویت جنسیتی خود دانسته و خود را با این واژه هویت‌یابی می‌کنند، اما بعضی دیگر این واژه را به چشم عنوانی می‌بینند که فقط در مواقعی که به مناسبت خاصی پوشش هنجارشکنانه جنسیتی را بر تن می‌کنند آن را به کار می‌برند.
جندرفاک حتی ممکن است تا باور به این که «چیزی به عنوان جنسیت که برساخته اجتماعی باشد وجود خارجی ندارد» نیز پیش برود.
🔳هویت جندرفاک
بعضی از افراد احساس می‌کنند که لفظ جندرفاک، هویتشان را به بهترین شکل توصیف می‌کند؛ این افراد در حالت کلی لفظ جندرفاک را فقط برای ابراز جنسیتی خود صادق نمی‌دانند، بلکه علاوه بر آن، این لفظ را برای احساسی درونی که نسبت به جنسیت خود دارند نیز صادق می‌دانند.
افرادی که خود را به عنوان جندرفاک هویت‌یابی می‌کنند، اغلب خود را به شیوه اغراق‌آمیزی ابراز می‌کنند تا به این صورت شدت برانداختن نقش‌های جنسیتی کلیشه‌ای را به خوبی نشان داده باشند. این افراد می‌خواهند که با ابراز جنسیتی اغراق‌آمیز خود که در هیچ یک از قالب‌های مرسوم منتسب به زنانه و مردانه نمی‌گنجد، در واقع مصنوعی بودن، تقلبی بودن و پوچ بودن کلیشه‌های جنسیتی را نشان دهند.
افراد جندرفاک وجه اشتراک‌های بسیاری با افراد جندرکوئیر دارند، اما جندرفاک و جندرکوئیر دو هویت مستقل محسوب می‌شوند.
🔳ابراز جندرفاک
بعضی از افراد ترنس باینری یا غیرباینری ممکن است در مناسبت‌های خاصی به انتخاب خودشان پوشش جندرفاک‌گونه‌ای را بر تن کنند. این افراد بدین‌منظور معمولاً ظاهر خود را به صورتی در می‌آورند که ترکیبی از صفات ثانویه جنسی منتسب به جنس‌های متفاوت را توأمان داشته باشد؛ مثلاً هم سینه‌هایشان را برجسته می‌کنند و هم ریش می‌گذارند. یا ممکن است با ظاهر خود، به شیوه دیگری هویت‌های مرسوم منتسب به زنانه و مردانه را توأمان به تصویر بکشند.
این کار باعث می‌شود تا حاضرین سردرگم شده و نقش‌ها و ابرازهای جنسیتی کلیشه‌ای و مرسوم به چالش کشیده شود، به‌طوریکه بحث‌هایی زیر چتر «به چه چیزی می‌گویند مردانه/زنانه؟» یا بحث‌های مشابهی شکل گیرد.
هدف دیگر جندرفاک، درهم‌شکستن فضای بسته باینری‌انگاری جنسیتی و ایجاد فضای تازه و سیالی است که همه افراد بتوانند خود واقعی‌شان را به هر صورتی که دوست دارند و راحت هستند ابراز کنند بدون این‌که به خاطر «نگنجیدن در قالب‌های جنسیتی نسبت داده شده به خود» مورد تمسخر قرار گیرند.
درگ‌کوئین‌ها و درگ‌کینگ‌ها نیز اغلب موقع اجرا پوشش جندرفاک‌گونه‌ای را به نمایش می‌گذارند، چون نمی‌خواهند که خود را با پوشش مرسوم منتسب به زنانه یا مردانه ابراز کنند، و از همین رو عامدانه پوششی را انتخاب می‌کنند که محدود به ویژگی‌های مرسوم منتسب به زنانه یا مردانه نباشد.
درست است که در اغلب مواقع، افرادی که هویت‌های کوئیر دارند خود را با این نوع پوشش‌ها ابراز می‌کنند، اما یادتان باشد که اگر کسی می‌خواهد پوشش جندرفاک‌گونه‌ای را برای خویش برگزیند، لزومی ندارد که حتماً خودش را به عنوان کوئیر هویت‌یابی کرده باشد.
🔳تاریخچه
لفظ جندرفاک از دهه‌های 1950 و 1960 به بعد مورد استفاده قرار می‌گرفته است. این لفظ از مفهوم شعار یک جنبش سیاسی که می‌گفت «امر شخصی، امر سیاسی است» گرفته شده است. این لفظ در سال 1974 برای نخستین‌بار در مقاله‌ای با تیتر «جندرفاک و لذت‌هایش» که به قلم کریستوفر لانک نوشته شده به کار رفته بود؛ از آن سال به بعد از این لفظ برای اشاره به ابراز و هویت جنسیتی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
لانک در این مقاله نوشته بود که: «دلم می‌خواهد نقش‌های زنانه و مردانه را نیز مورد انتقاد و تمسخر قرار دهم. دلم می‌خواهد نشان دهم که تا چه حد می‌توانم «مغایر با هنجارها» باشم. دلم می‌خواهد کل فلسفه نقش‌های جنسیتی و هر آنچه که از روی جنس به آدم نسبت داده می‌شود را مورد تمسخر قرار داده و نابود سازم.»
🔻مطلب مرتبط:
💠چگونه خلاف کلیشه‌های جنسیتی در جامعه حضور پیدا کنیم؟
https://helptranscenter.org/2019/10/05/918/
مترجم: سعید.ش
🌐هلپ‌ترنس‌سنتر – شبکه اطلاع‌رسانی ترنسجندر و ترنزیشن
https://helptranscenter.org
مرجع:
https://nonbinary.wiki/wiki/Genderfuck
هلپ ترنس سنتر 