نقدی بر برنامه «پرگار» در شبکه بی.بی.سی با موضوع تراجنسی
برنامه ای که شنبه شب «پرگار» در شبکه بی.بی.سی با موضوع تراجنسی به آن پرداخت طرح موضوع با این سوال آغاز می شود که : آیا اساساً جسم اشتباه داریم؟ و اگر کسی بگوید احساسات و روح مغایر با جسم و جنس خود دارد راه حل وی چیست؟ مدارا با جسم یا تغییر آن؟.
این بار بی.بی.سی متعادل تر از فیلم مستند (!) «زیر تیغ جنسیت» به موضوع می پردازد و از جایگاه کارشناس و متخصص برنامه به صورت علمی تر موضوع باز می شود و در بخش هایی به درستی از مشکلات و خلاء های اجتماعی و قانونی کشور ایران برای تراجنسی ها صحبت می شود.
از جمله این مشکلات، نبود حمایت قانونی لازم برای تجربه زندگی مناسب در قالب و هویت دلخواه تراجنسی ها در طول مدت تشخیص و هویدا سازی خود، امکان رسیدن به هویت دلخواه مشروط به انجام عمل جراحی و حتی عقیم سازی اجباری، تفکیک و مرزهای قوی بین دو جنس زن و مرد و الزام به رعایت قالب های پوششی و ظاهری و… باعث شده اند که یک تراجنسی نتواند به طور کامل و به درستی دنیای دلخواه خود را محسوس و ملموس نموده و با آگاهی کافی ابعاد مختلف تغییر دلخواه خود را تجربه و برای زندگی و آینده اش تصمیم گیری نماید.
با این حال در این برنامه ی بی.بی.سی نیز شاهد فضای مقابله جویانه با حاکمیت ایران و اعمال جهت گیری های سیاسی می باشیم و همچون گذشته، می بینیم که با طرح موضوع تراجنسی بیشتر به مطالبه حقوق سایر اقلیت های جنسی از حاکمیت ایران می پردازد.
این در حالی است که جامعه تراجنسی ایرانی اگرچه در حال حاضر مشروعیت و حمایت نصفه و نیمه قانونی در ایران دارد لیکن هم چنان از طرف جامعه به شدت مورد تجسس، آزار و تعجب قرار دارد و با طرح محتوای تراجنسی به این شکل در رسانه ها و آن هم در شرایطی که خلا شدیدی در رسانه های داخلی ایرانی در این خصوص وجود دارد و مجالی از طرف حاکمیت برای طرح موضوع به شکل عمومی داده نمی شود ؛ به استعمار بیشتر حقوق اجتماعی تراجنسی درون ایران منجر می گردد.
از دیدگاه نگارنده «تراجنسی» موضوعی جدید و حتی عجیب برای جامعه سنتی ایران بوده و وظیفه رسانه نه فقط طرح آن بلکه طرح ظریف و زیرکانه موضوع با در نظر گرفتن تاثیر اجتماعی در چنین موضوعاتی است و فقط این نوع مداخلات رسانه ای متعهدانه است که می تواند به بهبود شرایط اجتماعی و اعتلای دیدگاه نوع دوستانه جامعه و رعایت حقوق این گروه منجر شود.
به بیانی دیگر رصد کردن حقوق سایر اقلیت های جنسی که به واقع از طرف حاکمیت ایران نادیده گرفته شده و مورد انکار قرار می گیرند یک ضرورت غیر قابل انکار است، لیکن طرح آن در برنامه ایی با موضوع کمتر شناخته شده تراجنسی به این شکل، خود ممکن است منجر به انکار و تجاوز بیشتر به حقوق اجتماعی تراجنسی و قضاوت های شدید تر علیه آن ها منجر شود.
پرگار اگر چه همیشه به طرح موضوعات اجتماعی در برنامه خود به بیان دیدگاه های مختلف و حتی مغایر پرداخته و قضاوت را به بینندگان و مخاطبان می سپارد، لیکن سِوال اینجاست که آیا موضوع تراجنسی یه اندازه کافی در جامعه ایران مطرح شده و آشنایی عمومی با آن صورت گرفته یا خیر؟
بخش وسیعی از جامعه ایران هنوز با این موضوع هیچ گونه برخورد نداشته و شناختی ندارد و با توجه به انجماد سنتی و باورهای سرسخت و جنسیت زده اجتماعی طبیعی است که در ابتدا مورد انکار قرار گیرد. بله، در موضوعاتی مانند «صیغه» که در پرگار با عنوان: آیا ازدواج موقت قانونی شدن فحشاست یا راه حلی برای یک مشکل اجتماعی؟ مطرح می شود؛ به اندازه کافی شناخته شده و برای جامعه ملموس است و زمینه مناسب برای طرح کیفی موضوع وجود دارد
اما سوال اینجاست؛ آیا موضوع تراجنسی ها نیز برای عموم مردم ایران آشنا است؟ و طرح آن همزمان با سایر اقلیت های جنسی که متاسفانه به شدت از طرف جامعه، سنت ها، باورها، شرع و قانون محکوم اند، چه نتیجه ایی در پی خواهد داشت؟
در پی سوال اصلی برنامه که اگر شخصی به شما بگوید روانش و احساسش با جنسیت فیزیکی اش ناسازگار است جواب شما چیست؟ا گر بگوید که از نظر جنسیت در یک بدن اشتباه به دنیا امده به او خواهید گفت باید با این بدن بسازد؟ یا توصیه می کنید آن را تغییر دهد؟ دو دیدگاه از طرف دو کارشناس مطرح می شود.
روانشناس بادیدگاهی متعادل و علمی به این افراد پرداخته و معتقد است باید ضمن ریشه یابی موضوع و بررسی زمان شروع این حس در فرد، به این گروه حد اکثر کمک شود تا زندگیشان به آنچه حقیقتاً دوست دارند نزدیک شود و خواسته آنان بدون قضاوت مورد احترام قرار گیرد.
در طرف دیگر شادی امین به دنبال دیدگاه خود در کتاب جنسیت ایکس می گوید: این جامعه است که در مرزبندی های جنسیتی دو قالب کلیشه ای مرد و زن را به افراد تلقین می کند و هر کس که احساس متفاوتی در خود دارد و یا تمایلات هم جنس خواهانه داشته باشد؛ احساس نیاز به ایجاد تغییر در بدن خود می کند.
در واقع وی معتقد است بدن اشتباه وجود ندارد و اگر جامعه این تلقینات و کلیشه ها را به افراد تحمیل نکند احساس نیاز به تغییر در بدن و جراحی وجود نخواهد داشت. شادی امین عقیده دارد که همه اقلیت ها و کسانی که در خود تفاوت جنسی یا جنسیتی می کنند ،گروهی به عنوان جنسیت سوم را تشکیل می دهند.
مهمان سوم این برنامه شیوا که خود یک تراجنسی است بیشتر به بیان مشکلات خود در جامعه می پردازد و این بیان هم گاهی از طرف ایشان و گاهی با مداخلات غیرمستقیم مجری، سمت و سویی شعار گونه به خود گرفته و با جهت گیری علیه حاکمیت ایران توام است
و حتی گاهی دچار تناقض گویی می گردد و با صراحت می گوید: در ایران هر کسی که به پزشک مراجعه کند و بگوید من به همجنس خود گرایش دارم به او جراحی تغییر جنس توصیه می شود و تغییر جنس را امری تشویقی در ایران می داند.
وی اظهار می دارد در مواردی فقط شخص با وضعیت جنسی جسم خود خوشحال نیست (مانند جراحی زیبایی بینی). این در حالی است که اگرچه اقلیت های جنسی در ایران دچار خط قرمزهای قانونی و شرعی هستند ولیکن تراجنسی ها نیز برای بدست آوردن هویت خود فرایندی طاقت فرسا، توهین آمیز، پر هزینه و سلیقه ای را پشت سر می گذارند
و نگرانی این نقد دقیقاً در همین نوع بیان برنامه پرگار است که، برآیند و تاثیر که بر جامعه ایران می گذارد چیست؟ به طور خلاصه باید گفت که به واقع جامعه ایران هنوز از پذیرش تراجنسی سر باز می زنند و ما با این نوع بیان، فشاری مضاعف بدون در نظر گرفتن ظرفیت اجتماعی ایجاد می کنیم که ممکن است همان حقوق نصفه و نیمه تراجنسی ها را در ایران تهدید کند
و اگرچه طرح چنین خواستگاه کلی درباره اقلیت های جنسی از دیدگاه انتزاعی و آبستره (بدون در نظر گرفتن بستر اجتماعی مخاطب) صحیح و ایده آل است، اما سخن این جاست که رسانه دنیای انتزاعی ندارد و همیشه با مخاطب و جامعه خود تعریف می شود و می بایست به تاثیر و تاثرات جامعه خود توجه نماید.
⚠️هویت نویسنده محفوظ است.
🌐منبع: هلپ ترنس سنتر – شبکه اطلاع رسانی ترنسجندر و تغییرجنس
https://helptranscenter.org
Copyright © 2016 https://helptranscenter.org هلپ ترنس سنتر – شبکه اطلاع رسانی ترنسجندر و تغییرجنس All Rights Reserved
هلپ ترنس سنتر 