همه‌چیز درمورد میگرن در افراد ترنس
مترجم: سعید.ش
سلام! من دکتر انا پیس (به انگلیسی: Dr. Anna Pace)، استادیار دپارتمان عصب‌شناسی و سرپرست طرح سلامت افراد ترنسجندر در دانشکده پزشکی آیکان واقع در مونت‌ساینای نیویورک هستم، و قصد دارم درمورد مبحث مهم میگرن در جامعه ترنس صحبت کنم.
صحبتم را با بیان چند نکته کلیدی و پاسخ به سوالات پرتکراری که از من پرسیده شده آغاز می‌کنم.
⚫️1. میگرن در جامعه ترنس چقدر شایع است؟
در حالت کلی تخمین زده می‌شود که هم‌اکنون حدود 1.4 میلیون فرد ترنسجندر بزرگسال در امریکا زندگی می‌کنند، اما متاسفانه اطلاعات دقیقی از میزان شیوع میگرن در این افراد در دست نیست. تنها دو مطالعه کوچک در اختیار داریم که یکی از آنها در دهه 1990 انجام گرفته و دیگری اوایل سال 2000. در این مطالعات 17 تا 26% از افراد ترنسجندر گزارش کرده بودند که دچار میگرن هستند.
با توجه به جمعیت 39 میلیون نفری امریکایی‌هایی که دچار میگرن هستند، فکر می‌کنم از روی این درصدها می‌توانیم میزان شیوع میگرن در جامعه ترنس را حدس بزنیم.
⚫️2. علت بروز میگرن در افراد ترنس چیست؟
ما بر این عقیده هستیم که علت بروز میگرن در افراد ترنس و غیرترنس یکی است، و ارتباطی به نژاد، قومیت، یا گرایش جنسی افراد ندارد.
ما علت بروز میگرن را داشتن مغزی «بیش از حد هیجان‌زده» می‌دانیم. در مغز افرادی که میگرن دارند، نورون‌هایی که نباید فعال شوند، فعال گردیده و مواد شیمیایی‌ای از خود ترشح می‌کنند که سبب بروز التهاب و متعاقباً درد می‌شود.
همچنین می‌دانیم که عوامل محرکهای مثل کمبود خواب، کم‌آبی بدن، فراموش کردن وعده غذایی، استرس، آب و هوا و … احتمال بروز میگرن را افزایش می‌دهند. با این حال در حالت کلی داشتن مغزی که بیش از حد به هیجان می‌آید، نقش اصلی را در بروز میگرن ایفا می‌کند.
⚫️3. آیا هورمون‌ها در بروز میگرن نقش ایفا می‌کنند؟
این موضوع یکی از جذاب‌ترین مباحث در زمینه میگرن است. طبق مطالعاتی که روی زنان سیسجندر یائسه که هورمون درمانی جایگزین انجام می‌داده‌اند و همینطور زنان سیسجندری که قرص‌های ضدبارداری مصرف می‌کرده‌اند انجام گرفته، می‌دانیم که هورمون‌ها روی میگرن زنان سیسجندر تاثیر می‌گذارند.
در حالت کلی میگرن در زنان سیسجندر شایع‌تر از مردان سیسجندر است، و ما بر این عقیده هستیم که این مسئله به هورمون‌ها و نوسانات هورمونی مربوط می‌شود. بسیاری از زنان سیسجندر موقعی که سیکل قاعدگی را تجربه می‌کنند، دچار نوساناتی در سطح هورمون استروژن می‌شوند؛ این نوسانات هورمونی نقش محرکی را در بروز میگرن در این افراد ایفا می‌کند.
بسیاری از افراد گفته‌اند که موقع تخمک‌گذاری یا خونریزی قاعدگی، سردردهایشان بدتر می‌شود و افزایش و کاهش ناگهانی سطح استروژن، ماشه میگرن را در این افراد می‌چکاند.
مورد دیگر این‌که، می‌دانیم استروژن به اورای میگرن هم دامن می‌زند. مطالعاتی که روی زنان سیسجندر یائسه که در حال هورمون درمانی جایگزین بوده‌اند انجام پذیرفته، نشان می‌دهد که استروژن احتمال ایجاد اورا یا تعداد دفعات ایجاد اورا را در بعضی از این افراد افزایش داده است.
متاسفانه مطالعات کافی در این زمینه روی افراد ترنسی که استروژن مصرف می‌کنند صورت نگرفته است. با این حال طبق این اطلاعات می‌توانیم حدس بزنیم که استروژن ممکن است در بروز اورا در افراد ترنس نیز نقش داشته باشد.
مطالعه دیگری که روی مردان سیسجندر دچار میگرن انجام پذیرفته نیز نشان می‌دهد که سطح استروژن بدن این افراد کمی بالاتر و سطح تستسترون بدنشان کمی پایین‌تر از دیگران بوده است.
بنابراین طبق اطلاعاتی که از جمعیت سیسجندر در دست داریم، می‌توانیم بگوییم که استروژن و تستسترون ممکن است در بروز میگرن یا تعداد دفعات بروز میگرن نقش داشته باشند.
⚫️4. رابطه میگرن و هورمون درمانی در افراد ترنسجندر چگونه است؟
همانطور که پیش‌تر نیز اشاره کردم، متاسفانه هیچ مطالعه‌ای مشخصاً در زمینه تاثیر هورمون درمانی بر میگرن در افراد ترنس انجام نشده است. بعضی از مطالعات زیست-شیمیایی نشان می‌دهند که شیوه پردازش درد تحت تاثیر هورمون‌های استروژن و تستسترون قرار می‌گیرد. بنابراین افرادی که در حال مصرف استروژن هستند، ممکن است به تعداد دفعات بیشتری دچار میگرن شوند، و افرادی که در حال مصرف تستسترون هستند نیز، ممکن است کمتر دچار میگرن شوند.
با این حال نکته جالب توجه اینجاست که به نظر می‌رسد وقتی هورمون درمانی به صورت پیوسته و مداوم صورت می‌گیرد، میگرن کمتر رخ می‌دهد. که البته اطلاعات ما در این زمینه از نتیجه مطالعاتی نشأت گرفته که در زمینه ارتباط میگرن و سیکل قاعدگی روی زنان سیسجندر انجام گرفته است.
در حقیقت به نظر می‌رسد که تغییراتی که در سطح هورمون‌ها صورت می‌گیرد (نه سطح هورمون‌ها به‌تنهایی)، بروز میگرن را تشدید می‌کند. بنابراین افرادی که هورمون مصرف می‌کنند و سطح هورمون‌های بدنشان پایدار است، به‌مرور زمان احساس می‌کنند که وضعیت میگرنشان پایدارتر شده یا کمتر از قبل دچار میگرن می‌شوند.
⚫️5. اهداف درمان میگرن کدام‌اند؟
اهداف درمان میگرن برای افراد ترنسجندر و سیسجندر یکسان بوده و فارغ از جنسیت و گرایش جنسی افراد است. هدف از درمان میگرن، کاهش تعداد دفعات بروز میگرن و شدت سردرد، کاهش یا جلوگیری از محرک‌هایی که وضعیت میگرن را تشدید می‌کنند، و بهبود کیفیت زندگی و عملکرد افراد است.
این اهداف برای همه افراد با هر نژاد، قومیت، یا گرایش جنسی‌ای صادق هستند.
در حالت کلی بهتر است طرح‌های درمانی حالت شخصی‌سازی شده داشته باشند. گزینه‌های درمانی دارویی و غیردارویی پیش روی مراجعه‌کننده قرار می‌گیرد. پزشک نیز صرف‌نظر از ترنس بودن یا سیسجندر بودن مراجعه‌کننده، پیش از شروع درمان، الزاماً تمامی بیماری‌های زمینه‌ای وی (مثل فشار خون بالا، دیابت، وقفه تنفسی موقع خواب، آسم، سکته، و …) را در نظر می‌گیرد.
نکته مهم دیگری که باید مورد توجه قرار گیرد، نیازهای روانی مراجعه‌کننده است. مثلاً اگر مراجعه‌کننده سابقه اضطراب یا افسردگی داشته باشد یا در زندگی دچار استرس باشد، این موارد بسیار مهم بوده و موقع شروع درمان در نظر گرفته می‌شوند.
می‌دانیم که استرس یکی از بزرگترین محرکهای میگرن است، و همینطور می‌دانیم افرادی که میگرن دارند – فرقی نمی‌کند سیسجندر یا ترنسجندر – بیشتر از دیگران ممکن است با اضطراب یا افسردگی دست و پنجه نرم کنند. بنابراین درمان این موارد به کاهش تعداد دفعات بروز میگرن کمک می‌کند (کاهش تعداد دفعات بروز میگرن نیز به بهبود اضطراب و افسردگی کمک می‌کند!).
🔰ملاحظات خاص ویژه افراد ترنس
بعضی از داروهایی که جهت درمان میگرن تجویز می‌شوند، ممکن است با هورمون درمانی افراد ترنس تداخل دارویی ایجاد کنند؛ بنابراین لازم است که درمورد هر نوع تغییری در داروهای مصرفی یا شیوه هورمون درمانی‌تان، با پزشکتان مشورت نمایید.
تعدادی از داروهایی که با متابولیسم داروهای هورمونی تداخل ایجاد می‌کنند عبارت‌اند از: توپیرامات (که در پروسه درمانی جلوگیری از میگرن به‌وفور تجویز می‌شود)، زونیساماید (این هم یکی از داروهایی است که مرتب تجویز می‌شود)، و والپروئیک اسید.
اگر هورمون درمانی می‌کنید، این داروها ممکن است روی سطح هورمون استروژن یا تستسترون بدنتان تاثیر بگذارند، بنابراین لازم است سطح هورمون‌ها را به‌دقت بررسی کنیم و اطمینان حاصل کنیم که هیچ‌گونه تداخل دارویی بین این داروها به وجود نمی‌آید تا بتوانید هورمون درمانی‌تان را ادامه دهید.
نکته بسیار مهمی که باید به آن توجه داشته باشید این است که افراد ترنسجندر مجبور نیستند بین ادامه هورمون درمانی و مدیریت کردن میگرنشان یکی را انتخاب کنند. معنایش این است که هورمون درمانی و مدیریت میگرن می‌تواند همزمان با هم انجام گیرد، و مدیریت میگرن باید به گونه‌ای باشد که پروسه هورمون درمانی را برای افراد ترنس هموارتر کند.
افراد ترنسجندر با شروع هورمون درمانی ممکن است متوجه تغییراتی در تعداد دفعات بروز میگرن خود شوند. یعنی شاید احساس کنند که میگرنشان بهتر یا بدتر شده، یا هیچ تغییری در آن صورت نگرفته است.
به طور کلی هدف از پروسه درمانی میگرن، حمایت از مراجعه‌کنندگان و کمک به آنهاست تا بتوانند پروسه هورمون درمانی خود را ادامه داده و سردردهایشان را نیز مدیریت کنند.
⚫️6. افراد ترنسجندری که با میگرن زندگی می‌کنند، چگونه می‌توانند از خود حمایت کنند؟
بسیار حائز اهمیت است که به پزشکی ال‌جی‌بی‌تی‌دوست مراجعه کنید تا بتوانید با او راحت باشید و به او اعتماد کنید. بنابراین ابتدا باید چند پزشک مختلف را ملاقات کنید و با آنها صحبت کنید، و سپس پزشکی که با او بیشتر احساس راحتی می‌کنید را از بین آنها انتخاب کنید.
پروسه انتخاب پزشک بسیار مهم است، چون برای یک پروسه درمانی کارآمد، حتما لازم است که بتوانید به‌راحتی با پزشکتان صحبت نموده و به او اعتماد کنید.
از سوال پرسیدن نهراسید! لازم است سطح دانش و آگاهی خود را پیرامون میگرن و روش‌های کنترل آن بالا ببرید تا بتوانید درمورد کارآمد بودن یا نبودن روش‌های درمانی مختلفی که به شما پیشنهاد می‌شود، آگاهانه تصمیم‌گیری کنید.
همچنین فکر خوبی است که فرد دیگری که حامی شماست و با او احساس راحتی می‌کنید را در جلسات ملاقات با پزشکتان، همراه خود بیاورید.
همچنین از پزشکتان بخواهید که با پزشکان دیگری که به آنها رجوع می‌کنید نیز ارتباط داشته باشد. مثلاً ممکن است به پزشک عمومی، پزشک غدد، متخصص سردرد، و … هم مراجعه کنید، و بسیار مهم است که پزشکانتان همه با هم کار کنند و از روند درمانی‌تان مطلع باشند، چون مطمئناً نمی‌خواهید که یکی از پروسه‌های درمانی‌تان روی آن یکی تاثیر منفی بگذارد، آن هم وقتی که با پروسه درمانی‌تان احساس راحتی می‌کنید! بنابراین لازم است که به‌صورت تیمی کار کنید.
⚫️7. آیا موانعی بر سر راه افراد ترنسجندری که می‌خواهند برای درمان سردرد به پزشک رجوع کنند وجود دارد؟
به نظر من در حالت کلی، انگ اجتماعی بزرگترین مانع بر سر راه این افراد است. میگرن با انگ اجتماعی همراه است. میگرن وضعیت پنهانی است که افرادی که تا به حال تجربه‌اش نکرده‌اند نمی‌توانند درکی از آن داشته باشند، بنابراین ممکن است آن را یک سردرد معمولی تلقی کرده و بی‌اهمیت جلوه‌اش دهند. ترنسجندر بودن هم با انگ اجتماعی همراه است.
چه سیسجندر باشید چه ترنسجندر، میگرن را به صورت مشابهی تجربه می‌کنید. با این حال افراد ترنسجندر علاوه بر انگ اجتماعی میگرن، با انگ اجتماعی ترنس بودن هم مواجه هستند، و این مسئله روی تمایل‌شان به مراجعه به پزشک تاثیر منفی می‌گذارد.
بعضی از افراد ترنس هم به‌خاطر تبعیض‌هایی که در ملاقات با پزشکان تجربه کرده‌اند، راحت نبودن با پزشک‌هایی که به آنها مراجعه کرده‌اند، یا عدم پوشش هزینه‌ها توسط بیمه، کمتر به پزشک مراجعه می‌کنند یا از مراجعه به پزشک می‌هراسند.
همچنین لازم به ذکر است که بعضی از متخصصان اطلاعاتی در زمینه نحوه برخورد با مراجعه‌کنندگان ترنسجندر ندارند. بسیاری از افراد ترنس احساس می‌کنند موقعی که به پزشک مراجعه می‌کنند، مجبورند او را درمورد نیازهای افراد ترنس آموزش دهند یا هویت و مسائل مربوط به خود را بارها و بارها توضیح دهند، و به همین دلیل سعی می‌کنند کمتر به پزشک مراجعه کنند.
⚫️8. پزشکان چگونه می‌توانند این موانع را از سر راه افراد ترنس بردارند؟
اولین و مهم‌ترین کاری که ما پزشک‌ها می‌توانیم انجام دهیم این است که هویت افراد ترنسجندر و غیرباینری را تصدیق نموده و به‌رسمیت بشناسیم. احترام برای مراجعه‌کننده بسیار مهم است، بنابراین ما هم باید محیطی خوشآمدگو برای افراد ترنسجندر ایجاد کنیم تا از مراجعه به مطب ما حس خوبی پیدا کنند و با خیال آسوده بتوانند درباره نگرانی‌ها و علائمی که دارند صحبت کنند و سوالاتی که دارند را بپرسند.
آموزش دیدن، بزرگترین کاری است که می‌توانیم در جهت برداشتن این موانع انجام دهیم. متاسفانه مبحث پزشکی ترنسجندر در تمامی برنامه‌های تحصیلی دانشکده‌های پزشکی گنجانده نشده، بنابراین لازم است تلاش کنیم در این زمینه آموزش ببینیم و این مبحث را در برنامه‌های تحصیلی پزشکان بگنجانیم تا همه پزشکان بتوانند اطلاعات کافی را درباره مسائل منحصربه‌فرد افراد ترنس، و همینطور افراد ترنسی که میگرن دارند، فرا گیرند.
همچنین بسیار حائز اهمیت است که تحقیقات بیشتری در زمینه مسائل مربوط به افراد ترنسجندر انجام داده و بیش از پیش به نیازهای این افراد بپردازیم. در حال حاضر تحقیقات چندانی در زمینه میگرن در افراد ترنس در دست نیست، و جای خالی این تحقیقات واقعاً احساس می‌شود. هر چه بیشتر بدانیم، بهتر می‌توانیم مراجعه‌کنندگانمان را – چه ترنسجندر باشند و چه سیسجندر – درمان کنیم.
همچنین حائز اهمیت است که چهارچوب سیاست‌های کلینیک و مدارک پزشکی الکترونیکی که برای مراجعه‌کنندگان ثبت می‌کنیم را مورد بررسی قرار دهیم، چون بسیاری از افراد ترنسجندر موقع مراجعه به مطب پزشک، استفاده از دستشویی، مورد خطاب قرار گرفتن با ضمائر صحیح و … با مشکلاتی مواجه می‌شوند.
متاسفانه کلینیک‌هایی هستند که از ادبیات صحیحی که برای اشاره به افراد ترنسجندر به کار می‌رود کاملاً بی‌اطلاع هستند. بنابراین کار کردن روی این مسائل برای ایجاد فضایی دوستانه و خوشآمدگو ضروری است تا مراجعه‌کنندگان ترنسجندر احساس تعلق داشتن و محترم شمرده شدن کنند.
همچنین به نظر من لازم است همه ما پزشکان برای افزایش امکان دسترسی افراد ترنسجندر به خدمات پزشکی و منابع مورد نیازشان، چه در سطح ایالتی و چه در سطح ملی، تلاش کنیم و روی سیاست‌های کنونی کار کنیم تا بتوانیم مسیر هموارتری را برای دسترسی افراد ترنس به خدمات پزشکی موردنیازشان فراهم آوریم.
⚫️9. چرا تحقیقات چندانی در زمینه میگرن در افراد ترنس صورت نگرفته است؟
در حالت کلی، به نظر من بخشی از این محدودیت به این دلیل است که افراد ترنسجندر آنقدر احساس راحتی نمی‌کنند که بابت این مسئله به پزشک مراجعه کنند، و توانایی مشارکت در تحقیقات پزشکی را ندارند. کمبود بودجه نیز یکی دیگر از مسائلی است که به این قضیه دامن می‌زند.
بعضی از افراد به خاطر محل سکونت یا عدم پوشش بیمه، دسترسی به پزشک یا متخصص سردرد ندارند. ما واقعاً داریم تلاش می‌کنیم تا تحقیقات گسترده‌تری در زمینه میگرن، به‌خصوص روی جمعیت افراد ترنسجندر به انجام رسانیم. فعلاً در حال تلاش و پیشرفت در این زمینه هستیم و مطمئناً کارهای زیادی هست که باید انجام دهیم.
⚫️10. آیا تستسترون باعث ایجاد میگرن می‌شود؟
در حالت کلی، تستسترون هورمونی بسیار ضد درد است. مطالعاتی روی انسان‌ها (افراد سیسجندر) و حیوانات انجام شده که نشان می‌دهد تستسترون سبب کاهش حس درد می‌شود. این مطالعات بسیار اندک بوده و هیچ‌کدام مشخصاً روی افراد ترنسجندر انجام نشده‌اند. در حالت کلی می‌توانم بگویم که هر گونه تغییری که در سطح هورمون‌های بدن به وجود آید، چه کاهش و چه افزایش، بالقوه روی میگرن تاثیر می‌گذارد.
بنابراین سخت است که بخواهیم با قطعیت بگوییم که تستسترون دلیل اصلی ایجاد میگرن است. اما می‌توانیم بگوییم که هر گونه تغییری که در سطح هورمون‌ها (چه استروژن و چه تستسترون) ایجاد شود، روی میگرن تاثیر می‌گذارد. بنابراین پاسخ به این سوال با توجه به دانش کنونی‌مان، کار آسانی نیست.
⚫️11. زیستن با انگ اجتماعی میگرن و ترنس بودن چگونه است؟
خود من هم مبتلا به میگرن هستم، و می‌دانم چقدر سخت است که بخواهید به دیگران توضیح بدهید که میگرن تنها یک سردرد معمولی نیست. نمی‌توانم سختی زندگی فردی را که هم میگرن دارد و هم ترنس است، و می‌خواهد پزشکی را بیابد که هم بتواند میگرن‌اش را مدیریت کند و هم از مسائل افراد ترنس آگاه باشد، تصور کنم.
تلاش برای توضیح دادن خودمان به خانواده، دوستان و … نیز با سختی‌هایی همراه است. این مسائل نیز بخشی از انگیزه ما برای تلاش جهت کمک به افراد ترنسی است که با میگرن دست و پنجه نرم می‌کنند. چون میگرن با انگ‌های بسیاری همراه بوده و زیستن با میگرن اصلاً آسان نیست، به‌خصوص اگر حملات میگرنی به‌صورت مکرر رخ دهد.
مطمئن هستم افراد ترنسجندر فشارهای اجتماعی بسیاری را متحمل می‌شوند و روزانه با استرس‌های بسیاری زندگی می‌کنند که همین مسائل نیز میگرن را در این افراد بدتر می‌کند. هم افراد ترنسجندر و هم افراد سیسجندر، ممکن است سابقه اضطراب یا افسردگی نیز داشته باشند یا در گذشته تجربیات آسیب‌زننده‌ای را از سر گذرانده باشند.
به نظر من داشتن میگرن همه ما را متّحد ساخته تا با همکاری هم، تلاش کنیم تا روش‌های درمانی برای این مسئله بیابیم، از حق و حقوق‌مان دفاع کنیم، و همینطور در جهت انجام تحقیقات بهتر، یافتن روش‌های درمانی بهتر، و مشاهده‌پذیری بیشتر بکوشیم. این‌ها مسائل واقعاً مهمی هستند.
⚫️12. سیکل قاعدگی چه تاثیری روی شدت میگرن در مردان و زنان ترنس می‌گذارد؟
متاسفانه داده‌های مشخصی در این زمینه در دست نیست، با این حال بسته به تغییراتی که در سطح هورمون‌ها پدید می‌آید، تعداد دفعاتی که دچار سردرد می‌شوید ممکن است افزایش یا کاهش پیدا کند. بنابراین زنان ترنس یا افرادی که استروژن درمانی می‌کنند، ممکن است متوجه افزایش تعداد دفعات سردرد خود شوند. مردان ترنسی که تستسترون مصرف می‌کنند نیز، ممکن است احساس کنند که سردردهایشان کمی بهتر شده است.
مبحث سیکل قاعدگی کمی پیچیده است، چون بعضی از افراد ممکن است تحت عمل جراحی قرار گیرند و بعد از جراحی پریود بشوند یا نشوند. پریود شدن یا نشدن در افرادی که جراحی نکرده‌اند نیز به سطح هورمون‌های بدن این افراد بستگی دارد، و در حالت کلی این سطح هورمون‌هاست که ممکن است روی تعداد دفعات بروز میگرن و شدت آن تاثیر بگذارد.
توجه به این نکته حائز اهمیت است که هر فردی با فرد دیگر متفاوت است، و پاسخی که بدن هر فرد نسبت به هورمون درمانی از خود نشان می‌دهد نیز با افراد دیگر متفاوت است. بنابراین لازم است این موضوع را فرد به فرد بررسی کنیم و با در نظر داشتن پروسه هورمون درمانی، ادامه یافتن یا نیافتن سیکل قاعدگی، و تعداد دفعات سردرد در هر مراجعه‌کننده، میگرن وی را مدیریت کنیم.
⚫️13. جراحی‌های ترنسجندر چه تاثیری روی تعداد دفعات بروز میگرن و شدت آن می‌گذارند؟
طبق آنچه که درباره افراد سیسجندر می‌دانیم، گاهی انجام جراحی هیسترکتومی (تخلیه رحم) و اوفرکتومی (تخلیه تخمدان‌ها) سبب افزایش تعداد دفعات بروز میگرن می‌شود. چون اگر سطح استروژن بدن بالا باشد، و بعد در اثر تخلیه تخمدان‌ها به یک‌باره افت کند، افت ناگهانی سطح هورمون‌ها ماشه میگرن را می‌چکاند.
ما چنین اطلاعاتی را درمورد افراد ترنسجندر در اختیار نداریم، و تنها می‌دانیم که افراد ترنسجندر از لحاظ بالینی، پس از جراحی واکنش‌های متفاوتی از خود نشان می‌دهند. بنابراین صرف‌نظر از این‌که چه نوع عملی می‌خواهید انجام دهید، توصیه می‌کنم دفترچه سردردتان را هم قبل و هم بعد از عمل تکمیل کنید تا بتوانیم تعداد دفعاتی که قبل و بعد از عمل دچار سردرد می‌شوید را بسنجیم.
تعداد دفعات سردردتان به ادامه یافتن یا نیافتن هورمون درمانی بعد از عمل و سطح هورمون‌ها نیز بستگی دارد. و مجدداً لازم به ذکر است که عمل جراحی به‌خودی‌خود باعث ایجاد میگرن نمی‌شود، و پروسه درمان میگرن برای افراد ترنسجندر به‌گونه‌ای طراحی می‌شود که از هورمون درمانی یا عمل‌های جراحی مورد نیاز این افراد حمایت کند. و بدین منظور، شرایط هر فرد به‌صورت مجزا مورد بررسی قرار می‌گیرد.
⚫️14. تعداد دفعات بروز میگرن و شدت آن، تا چه اندازه تحت‌تاثیر تراما (آسیب) قرار دارد؟
حدس می‌زنم منظور از «تراما» در این پرسش، آسیب‌های روانی-اجتماعی، جنسی، یا حتی فیزیکی باشد. صرف‌نظر از این‌که سیسجندر باشید یا ترنسجندر، اگر سابقه تراما داشته باشید، احتمالش بیشتر است که سردردهای بیشتر یا شدیدتری را تجربه کنید.
می‌دانیم افرادی که با اختلال استرس پس از سانحه دست و پنجه نرم می‌کنند، بیشتر احتمال دارد که دچار سردردهای میگرنی شوند (و برعکس!). بنابراین همانطور که پیش‌تر نیز اشاره کردیم، بسیار حائز اهمیت است که با پزشکتان درمورد هر گونه استرس روانی-اجتماعی که با آن دست به گریبان هستید، سابقه اضطراب یا افسردگی، تراماهای گذشته و … صحبت کنید، چرا که میگرن و حالت روحی-روانی ارتباط بسیار نزدیکی با یکدیگر دارند.
وقتی روحیه خوبی ندارید، مضطرب هستید، استرس دارید، یا افسرده هستید، میگرنتان بدتر می‌شود، و وقتی میگرنتان بدتر شود، بیشتر دچار اضطراب، استرس، و بدحالی می‌شوید. بنابراین چه سیسجندر باشید چه ترنسجندر، لازم است هر دوی این مسائل را برطرف کنید.
براساس اطلاعاتی که داریم، افراد ترنسجندر بیشتر از دیگران علائم اضطراب و افسردگی را گزارش می‌کنند، و درمان این علائم نیز یکی از بخش‌های مهم پروسه مدیریت میگرن این افراد (و همینطور افراد سیسجندر) محسوب می‌شود.
⚫️15. چگونه با انگ زنانه‌انگاری میگرن کنار بیاییم؟
سوال جالبی است. به‌شخصه تا به حال با کسی برخورد نداشته‌ام که بگوید میگرن بیماری زنانه‌ای است، با این حال می‌فهمم که چرا بعضی از افراد ممکن است چنین چیزی را بر زبان آورند.
می‌دانیم که زنان سیسجندر نسبت به مردان، بیشتر احتمال دارد که دچار میگرن شوند. البته این گفته بدین معنا نیست که مردان اصلاً دچار میگرن نمی‌شوند؛ اتفاقاً مراجعه‌کنندگان مرد بسیاری داریم که میگرن داشته و خانوادتاً با این مسئله دست به گریبان‌اند.
انگ اجتماعی یکی از مشکلات عمده‌ای است که افرادی که میگرن دارند با آن دست و پنجه نرم می‌کنند. برای غلبه بر این انگ اجتماعی، لازم است سطح دانش و اطلاعات خودتان و دیگران را پیرامون این مسئله بالاتر ببرید و مدافع حقوق خودتان باشید.
اگر مدام از دیگران می‌شنوید که می‌گویند: اوه، این‌که یک بیماری زنانه است، یا این‌که فقط یک سردرد معمولی است، با وجود تمامی خستگی‌ها و سختی‌ها، لازم است دیگران را در این زمینه آموزش دهید، درباره تجربیات خودتان با آنها صحبت کنید، شدت ناتوان‌کننده بودن درد میگرن را توصیف کنید، و تلاش کنید میگرن را به همه بشناسانید.
تحقیقات بیشتری که صورت پذیرد نیز، درک همگانی در زمینه دشواری‌ها و سختی‌های میگرن افزایش پیدا می‌کند. بنابراین از نظر من آموزش و شناساندن هر چه بیشتر میگرن به عموم مردم جامعه، بهترین روش‌هایی هستند که می‌توانید در جهت مقابله با انگ اجتماعی میگرن به کار ببرید.
میگرن به‌طرز باور نکردنی شایع است، با این حال بسیاری از افراد معمولاً در خاموشی از آن رنج می‌برند و راجع به آن حرفی نمی‌زنند.
از نظر من، میگرن، همه ما را که تجربیات مشترکی در این زمینه داریم با هم متحد ساخته است. وقتی خودت از میگرن رنج می‌بری و فرد دیگری را می‌بینی که او هم میگرن دارد، با او احساس همبستگی می‌کنی، چون احساس می‌کنی فردی را پیدا کرده‌ای که تجربیات تو را درک می‌کند. بسیار مهم است که با افراد دیگری که مثل شما میگرن دارند، تجربیات‌تان را درک می‌کنند، و آنچه را که شما تجربه می‌کنید کمابیش تجربه می‌کنند، در ارتباط باشید.
اینگونه می‌توانیم با کمک هم با میگرن مقابله کنیم و بودجه و تحقیقات بیشتری را به سوی این مسئله ناتوان‌کننده معطوف کنیم.
⚫️16. ریسک سکته در افراد ترنسی که استروژن مصرف می‌کنند و میگرن همراه با اورا دارند به چه صورت است؟
می‌دانیم که بعضی از فرمولاسیون‌های استروژن، ریسک تشکیل لخته خونی و سکته را به‌خصوص در افراد ترنس افزایش می‌دهند. این فرمولاسیون‌ها در حال حاضر دیگر مورد استفاده قرار نمی‌گیرند، و سایر فرمولاسیون‌هایی که سطح استروژن پایین‌تری دارند، کارایی بهتری داشته و ریسک تشکیل لخته خونی را نیز به آن شدت بالا نمی‌برند.
می‌دانیم که استروژن باعث بدتر شدن اورا در زنان سیسجندر می‌شود. و طبق اطلاعاتی که درمورد زنان سیسجندر یائسه‌ای که میگرن با اورا را تجربه می‌کنند در دست داریم، این افراد کمی بیشتر از دیگران در معرض خطر سکته قرار دارند. ما اطلاعات مشخصی در زمینه ریسک سکته در افراد ترنسجندری که استروژن مصرف می‌کنند در اختیار نداریم.
در حالت کلی توصیه می‌کنم تا جای ممکن اورا را با روش‌های درمانی پیشگیری، اصلاح سبک زندگی، مصرف منیزیم و … کاهش دهید، و همینطور هر عامل دیگری که بالقوه ریسک سکته را افزایش می‌دهد نیز برطرف کنید. سیگار نکشید، کوکائین مصرف نکنید، غذای سالم میل کنید، بدنتان را هیدراته (پُرآب) نگه دارید، و ریسک کلسترول بالا، فشار خون بالا، یا دیابت را در خودتان کاهش دهید، چون همه این موارد به‌خودی‌خود شما را بیشتر در معرض خطر سکته قرار می‌دهند.
⚫️17. با توجه به این‌که سطح بالای پرولاکتین با بروز میگرن مرتبط است، تغییرات استروژن و تستسترون چه تاثیری روی سطح پرولاکتین می‌گذارد که باعث ایجاد میگرن می‌شود؟
نوسانات استروژن و تستسترون روی غده هیپوفیز (که منبع تغذیه کنترل هورمون‌ها در بدن است) تاثیر می‌گذارد. بنابراین وقتی که در سطح هورمون‌های بدنتان تغییری ایجاد می‌کنید، این تغییرات روی ترشح هورمون‌های دیگری که وظیفه تنظیم این هورمون‌ها را برعهده دارند نیز تاثیر می‌گذارد.
واقعیت را بخواهید، من داده‌های مشخصی در زمینه ارتباط سطح بالای پرولاکتین با میگرن در اختیار ندارم. می‌دانیم که هرگونه تغییری در سطح هورمون‌ها – چه استروژن و چه تستسترون – روی میگرن تاثیر می‌گذارد.
بهترین توصیفی که می‌توان از این مسئله ارائه کرد، این است که مغز میگرنی روتین را دوست دارد و دلش نمی‌خواهد تحت هیچ شرایطی روتینش تغییر کند. بنابراین هر تغییری که در این روتین ایجاد شود، مثل تغییر ساعات خواب، کم‌آبی بدن، فراموش کردن وعده غذایی، و …، مغز تقریباً نمی‌داند با خودش چه کار کند و در مسیر میگرن می‌افتد.
تغییر سطح هورمون‌های بدن هم نوعی تغییر روتین محسوب می‌شود. وقتی مغز به سطح مشخصی از تستسترون یا استروژن عادت می‌کند، و سپس تغییری در این سطح به وجود می‌آید، این تغییر عامل محرکی برای بروز میگرن در نظر گرفته می‌شود.
بنابراین هر گونه تغییری که ایجاد شود، به‌خصوص اگر مرتب حالت نوسانی داشته باشد، احتمال بروز سردرد را افزایش می‌دهد.
⚫️18. آیا پروژسترون به‌خودی‌خود باعث بروز میگرن می‌شود؟
ما داده‌های چندانی در اختیار نداریم که رابطه‌ای بین پروژسترون و تاثیر آن روی میگرن را نشان دهد. چندین سال پیش مطالعه‌ای در زمینه نقش پروژسترون در کاهش میگرن حوالی سیکل قاعدگی صورت گرفت. این مطالعه نشان می‌داد که پروژسترون هیچ تاثیری روی بروز یا عدم بروز میگرن نمی‌گذارد، و فقط باعث می‌شود که میگرن مدتی بعد از اتمام سیکل قاعدگی رخ دهد.
بنابراین پروژسترون به عنوان عاملی که بتواند تاثیر مداومی روی تعداد دفعات بروز میگرن بگذارد، شناخته نشده است.
⚫️19. ما متخصصان سردرد، چطور می‌توانیم برای کمک به افراد ترنس و جامعه ال‌جی‌بی‌تی‌کیو اعلام آمادگی کنیم؟
به نظر من لازم است که همه ما با هم همکاری داشته باشیم، پایگاه داده داشته باشیم، یا فعالانه از افراد ترنس و اعضای جامعه ال‌جی‌بی‌تی‌کیو حمایت کنیم، و راهی برای افزایش مشاهده‌پذیری این افراد بیابیم، و خودمان را نیز بیشتر به این جامعه معرفی کنیم.
به نظر من حتی وبینارهای این‌چنینی به آموزش افراد کمک می‌کنند، و امیدوارم که دیگر متخصصان سردرد نیز به بررسی روش‌های مدیریت سردرد در افراد ترنس بپردازند. فقدان آموزش در این زمینه در دانشکده‌های پزشکی محدودیت بزرگی است. بنابراین می‌توانیم با افزایش سطح دانش و اطلاعات خود، هم به خودمان کمک کنیم، هم خود را بیشتر به جامعه ترنس و ال‌جی‌بی‌تی‌کیو معرفی کنیم و در این زمینه نیز مفید و موثر واقع شویم.
⚫️20. آیا اطلاعاتی در زمینه داروهای CGRP و ارتباط آن با هورمون‌ها در دست است؟
متاسفانه خیر. با این حال براساس اطلاعاتی که داریم، داروهای CGRP گزینه خوبی برای افراد ترنسجندری که میگرن دارند محسوب می‌شوند، مگر این‌که این افراد سابقه سکته، حمله قلبی و مسائل نگران‌کننده این‌چنینی داشته باشند. بهترین کار این است که در این خصوص با پزشکتان مشورت کنید.
اگر فردی ترنسجندر هستید و به پزشک متخصص سردرد یا عصب‌شناس مراجعه می‌کنید و علاقه‌مند به مصرف داروهای آنتی‌بادی مونوکلونال CGRP هستید، توصیه می‌کنم درمورد ریسک‌ها و مزایا، و همینطور نقاط قوت و ضعفی که این داروها با توجه به سوابق پزشکی‌تان و سایر داروهایی که مصرف می‌کنید برایتان به همراه دارند، با پزشکتان گفتگو کنید.
⚫️21. آیا تحقیقی منحصراً روی افراد اینترسکسی که میگرن دارند انجام پذیرفته است؟
متاسفانه خیر. ما واقعاً مطالعات و تحقیقات کافی در زمینه میگرن در افرادی که ترنسجندر، غیرباینری، یا اینترسکس هستند در اختیار نداریم. فکر می‌کنم پروسه ایجاد میگرن در این افراد نیز مشابه با افراد سیسجندر باشد، اما با توجه به این‌که داده‌های مشخصی در این زمینه نداریم و مشخصاً نمی‌دانیم که هورمون‌ها چه تاثیری روی میگرن در این افراد می‌گذارند، نمی‌توانیم با اطمینان چیزی بگوییم. ما داریم روی این قضیه کار می‌کنیم و البته راه درازی در پیش داریم، با این حال داریم رو به جلو گام برمی‌داریم و تلاش می‌کنیم تا به اطلاعات بیشتری در این زمینه دست پیدا کنیم.
⚫️22. از کجا می‌توانیم لیستی از پزشکان ال‌جی‌بی‌تی‌دوست پیدا کنیم؟
وبسایت‌های متعددی هستند که لیستی از پزشکان ال‌جی‌بی‌تی‌کیودوست گردآوری کرده‌اند. یکی از این وبسایت‌ها، وبسایت glma.org است و دیگری وبسایت انجمن تخصصی جهانی بهداشت افراد ترنسجندر (WPATH). در این وبسایت‌ها می‌توانید پزشکان ال‌جی‌بی‌تی‌کیودوست محل سکونتتان را بیابید.
البته این پزشک‌ها منحصراً متخصصان سردرد نیستند، با این حال می‌توانید به کمک این سایت‌ها پزشکان عمومی، پزشکان غدد درون‌ریز، و سایر متخصصان ال‌جی‌بی‌تی‌کیودوستی را بیابید که جنسیت‌تان را محترم می‌شمارند. بنابراین توصیه می‌کنم به این وبسایت‌ها مراجعه کنید.
فکر می‌کنم دیگر زمان‌مان به پایان رسیده است. از این‌که به جمع ما پیوستید متشکرم، و امیدوارم این وبینار برایتان مفید واقع شده باشد.
مترجم: سعید.ش
🌐هلپ‌ترنس‌سنتر – شبکه اطلاع‌رسانی ترنسجندر و ترنزیشن
https://helptranscenter.org
هلپ ترنس سنتر 