پناهندگی در اروپا

پناهنددگی در اورپا

صحبت کلی در خصوص پناهندگی در کشورهای اروپای

بر اساس رهنمود کنسولی اتحادیه اروپا (Council Directive 2004/83/EC, Apr. 29, 2004) گرایش جنسی ممکن است، بر اساس شرایط کشور موطن، مبانی را برای پناهندگی بر اساس آزار و اذیت و بر اساس عضویت در گروه اجتماعی خاص فراهم کند. همچنین از سال ۲۰۰۸ هیچ عضوی از اتحادیه اروپا بطور واضح در نظر گرفتن گرایش جنسی بعنوان مبنایی برای شکنجه بمنظور اعطای وضعیت پناهندگی را رد نکرده است. از سال ۲۰۰۹، اطلاعاتی وجود دارد که تایید می‌کند که پناهندگی به افراد دگرباش جنسی در کشورهای اتریش، بلژیک، دانمارک، فرانسه، آلمان، یونان، مجارستان، ایتالیا، لوکزامبورگ، هلند، لهستان، پرتغال، اسپانیا، سوئد، جمهوری چک و بریتانیا اعطا شده است. سیاست‌های پناهنده پذیری کشورهای عضو اتحادیه اروپا همچنین باید مطابق با کنوانسیون ۱۹۵۱ ژنو در خصوص وضعیت پناهندگان و پروتکل ۱۹۶۷، و منشور اروپایی حقوق بشر باشد. کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل (UNHCR) به روشنی تعیین کرده است که افراد دگرباش جنسی عضوی از یک گروه اجتماعی خاص می‌باشند. این موضوع در “راهنمای پناهندگی بر اساس گرایش جنسی و هویت جنسی کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل” که توسط سازمان ایرکو به فارسی ترجمه شده به صراحت بیان شده و بر روی سایت سازمان قابل دسترس است. کنسول اروپا نیز با این برداشت موافقت کرده است

پناهندگی در اروپا، آری یا نه؟

پاسخ به این سوال به در نظر گرفتن ملاحظات بسیاری احتیاج دارد. گرچه بسیاری از کشورهای اروپایی قوانین ضد تبعیض و حتی قوانین برابری برای دگرباشان جنسی به تصویب رسانده‌اند، اما همچنان در اعطای پناهندگی بر این مبنا بیشتر از کشورهای آمریکای شمالی و کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل سختگیری دارند. همچنین علاوه بر خطر رد درخواست پناهندگی و دیپورت به ایران، موارد دیگری چون مشکلات طی مسیر تا کشور مقصد بطور غیرقانونی که در مواردی به مرگ پناهجویان منجر شده، مشکلات اخذ ویزا برای ورود قانونی به کشور مقصد، عدم آگاهی از قانون دوبلین و پیامدهای ناشی از آن، کوچکی و کم جمعیتی اکثر شهرهای اروپایی، بخصوص در کشورهای اسکاندیناوی و ناراحتی‌های روحی احتمالی ناشی از زندگی در محیطی بسیار آرام و کم جمعیت،  اجبار به زندگی در کمپ‌های پناهندگان با شرایط نامساعد در برخی کشورهای اروپایی در طول زمان بررسی درخواست پناهندگی، عدم داشتن اجازه کار و مشکلات مالی و ناکافی بودن کمک دولتی در اکثر کشورهای اروپایی در طول زمان بررسی درخواست، طولانی شدن زمان بررسی درخواست و فشارهای روحی روانی ناشی از استرس مراحل مختلف بخصوص در مرحله استیناف، و احتمالا مشکلات شخصی دیگر را نیز باید مدنظر داشت. با در نظر گرفتن تمام این مشکلات و با توجه به اینکه درخواست پناهندگی از طریق کشور دوم نیز مشکلات خاص خود را دارد، می‌توان گفت در کشورهایی مانند ترکیه که دفتر کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل آن بطور کامل با شرایط دگرباشان جنسی در ایران آشنا می‌باشد و احتمال رد درخواست و دیپورت به ایران نزدیک به صفر است، پناهجو  معمولا با مشکلات کمتری مواجه می‌شود. اگرچه بطور کلی سازمان ایرکو پیش گرفتن راه پناهندگی نمی‌تواند پیشنهاد دهد

نکات مهم پیش از تصمیم‌گیری برای رفتن به اروپا و تنظیم درخواست پناهندگی

قانون دوبلین

یکی از نکاتی که اهمیت بسیاری در تعیین سرنوشت درخواست پناهندگی شما در اروپا دارد و بدلایلی از جمله جدید بودن، متاسفانه کمتر مورد توجه متقاضیان و به خصوص قاچاق‌بران قرار می‌گیرد، قانون دوبلین است. این قانون در واقع کشور مسئول بررسی پرونده درخواست پناهندگی فرد را تعیین می‌کند و این کشور معمولا اولین کشور عضو اتحادیه اروپا به اضافه نروژ، سوئیس و ایسلند است که پناهجو به آن وارد می‌شود، و یا آن کشوریست که به پناهجو ویزا داده است. این بدان معناست که پناهجو اگر ابتدا بعنوان مثال بطور غیرقانونی به لهستان وارد شود (و یا بطور قانونی از لهستان ویزا دریافت کرده باشد) و بعد در آلمان درخواست پناهندگی دهد، آلمان بر اساس قانون دوبلین حق دارد که فرد پناهجو را بمنظور تنطیم درخواست پناهندگی به لهستان دیپورت کند. این قانون در سال‌های اخیر مشکلات فراوان از جمله تاخیر در روند بررسی پرونده و بازگشت پناهجو به کشوری که تمایلی به اقامت در آن را ندارد برای پناهجویان ایرانی بوجود آورده است. گرچه بنظر می‌رسد با توجه به وضعیت کشورهای یونان و قبرس، بطور غیر رسمی این قانون برای این دو کشور از سوی دیگر کشورهای اروپایی نادیده گرفته می‌شود و پناهجو می‌تواند پس از ورود اولیه به خاک این دو کشور، راهی مقصد نهایی خود در اروپا شود و در آنجا درخواست پناهندگی خود را بدون نگرانی از دیپورت به یونان و قبرس تسلیم کند؛ اگرچه نمی‌توان بطور قاطع چنین تضمینی قائل شد.

انتخاب کشور

در انتخاب کشور برای تسلیم درخواست پناهندگی از میان کشورهای اروپایی بایستی عوامل مهمتری از داشتن خویشاوند، توصیه دوستان، توصیه قاچاق‌بر و یا میل شخصی خود را در نظر گرفت. اگر دوست شما شنیده که فلان کشور اسکاندیناوی تسهیلات خوبی در دوران پناهجویی به فرد می‌دهد، این نمی‌تواند و نباید تنها مبنای تصمیم‌گیری شما در خصوص انتخاب کشور قرار گیرد. علاوه بر در نظر داشتن قانون دوبلین که نقش مهمی می‌تواند در این تصمیم‌گیری ایفا کند، موارد زیر را حتما پیش از آغاز این راه پرمخاطره در خصوص انتخاب کشور اروپایی برای تنظیم درخواست پناهندگی در نظر بگیرید

شمولیت دگرباشی جنسی در قوانین اعطای پناهندگی. گرچه کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل صریحا، دگرباشی جنسی را بعنوان عضویت در گروه اجتماعی خاص از مصادیق اعطای وضعیت پناهندگی اعلام کرده است، اما همچنان برخی کشورهای اروپایی چون بریتانیا، فرانسه، و نروژ در برابر این برداشت، علنی یا غیرعلنی و بطور رسمی یا غیر رسمی، مقاومت می‌کنند. بنابراین این فاکتور باید نقش مهمی در تصمیم‌گیری شما بازی کند تا خطر دیپورت شدن خود را کاهش دهید. برای اطلاعات بیشتر در خصوص قوانین پناهندگی کشورهای اروپایی در این زمینه می‌توانید راهنمای سازمان ایرکو در زمینه پناهندگی در کشورهای اروپایی را مطالعه کنید

دلایل و مستندات شما برای فرار از ایران. بازهم گرچه کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل، تنها داشتن ترس موجه از آزار و اذیت بعنوان یک دگرباش جنسی را برای اعطای وضعیت پناهندگی کافی می‌داند، اما بسیاری از کشورهای اروپایی چنین دلایلی را ناکافی می‌دانند. در سال ۲۰۰۹ بین ۹۸ تا ۹۹ درصد پرونده‌های پناهندگی بر مبنای همجنسگرایی در بریتانیا در مرحله اول رسیدگی رد شد۱، و در اکثر موارد دلیل مقامات این بود: “به کشور خودت برو و {در خصوص گرایش جنسیت} ساکت باش”.

قوانین پروسه پناهندگی. عوامل مهمی چون زمان بررسی درخواست، میزان کمک‌های مالی و جنسی، اجبار به زندگی در کمپ و یا آزادی در اجاره خانه شخصی و شرایط کمپ، حقوق شما در طول دوره پناهجویی چون حق داشتن کار یا حق تحصیل، حق برخورداری از مترجم برای مصاحبه و یا وکیل برای پرونده چه در مرحله اولیه و چه در استیناف‌خواهی، و موارد جزیی‌تری از قوانین آن کشور در طول پروسه بررسی پرونده پناهندگی شما، بایستی حتما در تصمیم‌گیری برای انتخاب کشور اروپایی مدنظر قرار گیرد. برای اطلاعات بیشتر در خصوص قوانین پناهندگی کشورهای اروپایی در این زمینه می‌توانید راهنمای سازمان ایرکو در زمینه پناهندگی در کشورهای اروپایی را مطالعه کنید

شرایط زندگی. پیش از انتخاب کشور باید شرایط زندگی در آن کشور را با توجه به میزان بودجه خود مدنظر قرار دهید. بسیاری از شهرها در اروپا، بخصوص در کشورهای اسکاندیناوری و کشورهایی مانند سویس، بلژیک، هلند، اتریش و دانمارک، شهرهای کم جمعیت و بسیار آرامی هستند که می‌توانند تحت شرایط استرس‌زای پناهجویی و مشکلات مالی و دوری از وطن و خانواده، خود به عاملی در تشدید افسردگی فرد تبدیل شوند. همچنین شرایط اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، بازار کار سیاه و سفید و هزینه زندگی در آن کشور نیز بایستی مورد توجه قرار گیرد

داشتن خویشاوند. بودن در کنار یکی از نزدیکان علاوه بر کم کردن از تنهایی و غم غربت در شرایط سخت روحی حاصل از فشارهای روحی روانی، می‌تواند از نظر مالی نیز پشتیبانی باشد. بسیاری از کشورهای اروپایی که پناهجو را اجبار به اسکان در کمپ‌های پناهندگی می‌کنند، در صورت داشتن خویشاوندی که اسپانسری پناهجو را بپذیرد، به او اجازه زندگی در محل اقامت آن اسپانسر را می‌دهند. با این وجود تنها بخاطر داشتن خویشاوندی در فلان کشور اروپایی، و بدون در نظر گرفتن شرایط فوق و مطالعه کافی، قدم در این راه نگذارید

آمادگی برای تحمل مشکلات راه پیش‌رو

در نظر داشته باشید که راهی که می‌خواهید در آن قدم بگذارید، راه پر مخاطره‌ایست. گرچه در آینده می‌تواند شرایط بسیار مناسبی را برای شما فراهم کند، اما در دو یا سه سال آتی همراه با استرس، ناراحتی‌های روحی ناشی از دوری از خانواده و وطن و تنهایی، مشکلات مالی و موارد احتمالی ناراحت کننده دیگر خواهد بود. بنابراین مطالعه کافی درخصوص شرایط پیش‌رو داشته باشید، بطور جدی و مصمم تصمیم خود را بگیرید و اگر همچنان عزم بر ادامه همین راه دارید خود را برای شرایط آن آماده کنید. به آینده روشن آن فکر کنید و برای خود امید بسازید؛ حتما موفق خواهید شد

منبع ایرکو.